Vitaminler, yaşamımızı sürdürmek için ihtiyaç duyduğumuz organik bileşiklerdir. Vitamin kaynaklarımızın çoğunu besinler oluşturmakla birlikte vitamin hapları ile de vitamin takviyesi yapılabilir.
Vitamin desteğine ihtiyaç duymamızın sebebi vitaminlerin vücudumuz tarafından üretilememesidir.
Her organizmanın farklı vitamin gereksinimleri vardır. Örneğin, insanların C vitamini veya askorbik asit tüketmesi gerekir, ancak köpeklerin buna ihtiyacı yoktur. Köpekler kendi ihtiyaçları için yeterli C vitamini üretebilir veya sentezleyebilir, ancak insanlar yapamazlar.
D vitamini ihtiyacımız için en önemli kaynak ise güneştir. D vitaminini besinlerden ihtiyacımız olan kadar alamamız sebebiyle güneş ışığı en büyük D vitamini kaynağıdır.
Farklı vitaminlerin farklı rolleri vardır ve bunlar farklı miktarlarda gereklidir.
Bu makale, vitaminlerin ne olduğunu, ne iş yaradıklarını ve hangi besinlerden hangi vitaminleri alabileceğimizi açıklamaktadır. Her tip vitamin hakkında daha fazla bilgi için linkleri takip edebilirsiniz.
Vitaminler Hakkında Genel Bilgiler
İşte vitaminler hakkında bazı önemli noktalar. Daha fazla detay ve destekleyici bilgi ana makaledir.
• Bilinen 13 vitamin çeşidi vardır.
• Vitaminler ya suda çözünür ya da yağda çözünür.
• Yağda çözünen vitaminler vücutta suda çözünenlerden daha kolay saklanır.
• Vitaminler daima karbon içerir, bu yüzden “organik” olarak tanımlanırlar.
• Besinler en iyi vitamin kaynağıdır, ancak vücudunuz için gereken vitamini yeterince alamıyorsanız doktor tavsiyesi ile vitamin takviyesi alabilirsiniz.
Vitamin Nedir?
Meyve ve sebzeler, en iyi vitamin kaynaklarıdır.
Vitamin, besinlerde bulunan bir grup organik maddeden biridir. Vitaminler metabolizmamız için gereklidir. Herhangi bir vitamin eksikliği sağlık sorunları ile karşı karşıya kalmamıza sebep olabilir.
Kaç Çeşit Vitamin Vardır?
Vitamin ailesinde yağda çözülen ve suda çözülen olmak üzere 13 çeşit vitamin bulunmaktadır. Yağda çözünen vitaminler, A, D, E ve K, suda çözünen vitaminler ise B-kompleks grubu ve C vitaminidir.
Yağda Çözünen Vitaminler ve Suda Çözünen Vitaminler
Vitaminler, çözünme tipi açısından ikiye ayılır. Yağda çözünen vitaminler ve suda çözünen vitaminler.
Yağda Çözünen Vitaminler
Yağda çözünen vitaminler, vücudun ve karaciğerin yağ dokularında depolanır. A, D, E ve K vitaminleri yağda çözünürdür. Bunlar suda çözünen vitaminlerden daha kolay depolanır ve vücutta günlerce ve bazen de aylarca saklanabilir.
Yağda çözünen vitaminler, yağların veya lipitlerin yardımıyla bağırsak yoluyla emilir.
Suda çözünen vitaminler
Suda çözünen vitaminler vücutta uzun süre kalmaz. Vücut onları depolayamaz ve çok geçmeden idrarla atılır. Bu nedenle suda çözünen vitaminlerin yağda çözünenlerden daha sık takviye olarak alınması gerekir. C vitamini ve tüm B vitaminleri suda çözünürdür.
Vitamin Çeşitleri ve Özellikleri
A vitamini
- A vitamini Türevleri: Retinol ve beta karoten olmak üzere iki çeşittir.
- Yağda çözünebilir.
- A vitamini eksikliği durumunda gece körlüğü ve keratomalazi oluşabilir, bu durum korneanın kurumasına sebep bir rahatsızlıktır.
- A vitamini nelerde bulunur: Karaciğer, havuç, brokoli, tatlı patates, tereyağı, lahana, ıspanak, balkabağı, lahana, bazı peynirler, yumurta, kayısı, kavun karpuz ve süt.
B vitamini
- B vitamini Türevi: Tiamin
- Suda çözünür.
- B vitamini eksikliği, beriberi hastalığına ve Wernicke-Korsakoff sendromuna neden olabilir.
- B vitamini nelerde bulunur: maya, tahıllar, ayçiçeği, kahverengi pirinç, tam tahıllı çavdar, kuşkonmaz, lahana, karnabahar, patates, portakal, karaciğer ve yumurta.
Vitamin B2
- B2 vitamini türevi: Riboflavin
- Suda çözünür
- B2 vitamini eksikliği deri hastalıklarına neden olabilir.
- B2 vitimini nelerde bulunur: kuşkonmaz, muz, hurma, bamya, süzme peynir, süt, yoğurt, et, yumurta, balık ve
- taze fasulye.
B3 vitamini
- B3 vitamini türevleri: Niasin, niasinamid.
- Suda çözünür.
- B3 vitamini eksikliği, diyare, dermatit ve zihinsel rahatsızlıklar ile birlikte pellegra hastalığına neden olabilir.
- B3 vitamini nelerde bulunur: Karaciğer, kalp, böbrek, tavuk, kırmızı et, balık (ton balığı, somon), süt, yumurta, avokado, hurma, domates, yapraklı sebzeler, brokoli, havuç, tatlı patates, kuşkonmaz, fındık, kepekli tahıllar, baklagiller , mantarlar.
B5 vitamini
- B5 Vitamini Türevi: Pantotenik asit
- Suda çözünür.
- B5 vitamini eksikliği, paresteziye veya vücutta batmalara neden olabilir.
- B5 vitamini nelerde bulunur: etler, tam tahıllar, brokoli, avokado, arı sütü ve balık yumurtası.
B6 Vitamini
- B6 vitamini türevleri: Piridoksin, piridoksamin, piridoksal.
- Suda çözünür.
- B6 vitamini eksikliği anemiye sebep olabileceği gibi sinir sistemi hastalıklarına da yol açabilir.
- B6 vitamini nelerde bulunur: et, muz, tam tahıllar, sebzeler ve fındık.
B7 Vitamini
- B7 vitamin türevi: biyotin
- Suda çözünür.
- B7 vitamini eksikliği, dermatite veya enterite veya bağırsak iltihabına neden olabilir.
- B7 vitamini nelerde bulunur: yumurta sarısı, karaciğer, bazı sebzeler.
B7 Vitamini, Biotin Nedir ve Nelerde Bulunur?
Vitamin B9
- B9 vitamini türevleri: Folik asit, folinik asit
- Suda çözünür.
- B9 vitaminin eksikliği, hamilelik esnasında doğum kusurlarına neden olabilir. Hamile kadınlar hamile kalmadan önce 1 yıl boyunca doktor tavsiyesi ile folik asit takviyesi takviyesi almalıdır.
- B9 vitamini nelerde bulunur: yapraklı sebzeler, baklagiller, karaciğer, ekmek mayası.
Folik Asit Nedir ve Faydaları Nelerdir?
B12 vitamini
- B12 vitamini türevleri: Siyanokobalamin, hidroksokobalamin, metilkobalamindir.
- Suda çözünür.
- B12 vitamini eksikliği, megaloblastik anemiye neden olabilir, bu durum kemik iliğinin olağandışı büyük, anormal, olgunlaşmamış kırmızı kan hücreleri ürettiği bir durumdur.
- B12 vitamini nelerde bulunur: balık, kabuklu deniz ürünleri, et, kümes hayvanları, yumurta, süt ve süt ürünleri, bazı güçlendirilmiş tahıllar ve soya.
- Vejetaryenlerin B12 takviyeleri almaları tavsiye edilir.
C vitamini
- C vitamini türevi: askorbik asit.
- Suda çözünür.
- C vitamini eksikliği,megaloblastik anemiye neden olabilir.
- C vitamini nelerde bulunur: Portakal, greyfurt, mandalina, limon, kivi, kavun, çilek, yaban mersini, maydanoz, yeşil biber, kırmızı biber, kuşburnu, roka, karnabahar, papaya, brokoli, taze fasulye, tatlı patates, bezelye, soğan.
D vitamini
- D vitamini türevleri: Ergokalsiferol, kolekalsiferol.
- Yağda çözünür.
- D vitamini eksikliği, rikets ve osteomalazi veya kemiklerin erimesine neden olabilir.
- D vitamini nelerde bulunur: Güneş ışığından veya diğer kaynaklardan ultraviyole B (UVB) maruz kalmak, D vitamininin cilde üretilmesine neden olur. Ayrıca yağlı balıklarda, yumurtalarda, sığır karaciğerinde ve mantarlarda bulunur.
D Vitamini Nedir ve Hormonlar Üzerindeki Etkileri Nelerdir?
E vitamini
- E vitamini türevleri: Tokoferoller, tokotrienoller
- Yağda çözünür.
- E vitamini eksikliği nadir görülmekle birlikte yeni doğan bebeklerde hemolitik anemiye neden olabilir. Bu durum alyuvarların (kırmızı kan hücrelerinin) normal ömürlerini tamamlamadan yıkıma uğrayarak kan dolaşımından uzaklaşması durumudur.
- E vitamini nelerde bulunur: Kivi, badem, avokado, yumurta, süt, fındık, yeşil yapraklı sebzeler, bitkisel yağlar, tahıllar.
K vitamini
- K vitamini türevleri: K1 vitamini (filokinon) ve K2 vitamini (menakinon), K3 vitamini (menadion).
- Yağda çözünür.
- K vitamini eksikliği, vücutta kanamalara sebep olabilir.
- K vitamini nelerde bulunur: yeşil yapraklı sebzeler, avokado ve maydanoz.
