Sağlıklı bireylerde yeterli miktarda oksijen hava yolu ile alınır, ancak bazı hastalıklar ve koşullar, bazı insanların yeterli oksijeni almasını engelleyebilir. Bu gibi rahatsızlıklarda kişilere oksijen tedavisi(terapisi) uygulanması gerekmektedir.
Oksijen Tedavisi Nedir?
Soluduğumuz havada bulunan oksijen, insan hayatı için gereklidir. Solunum bozukluğu olan kişiler doğal olarak yeterli oksijene sahip olamazlar. Ek oksijen veya oksijen tedavisine ihtiyaç duyabilirler. Oksijen tedavisi alan kişiler genellikle daha enerjik ve sağlıklı uyku ile daha iyi yaşam kalitesi görürler.
Kimler oksijen tedavisine ihtiyaç duyar?
Oksijen tedavisi, kendi başına yeterli oksijen alamayan insanlar için uygundur. Bu genellikle
akciğerlerin oksijeni almasını engelleyen akıntılar nedeniyle oluşur:
- Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
- Zatürre
- Astım
- Yenidoğanlarda az gelişmiş akciğerler
- Kalp yetmezliği
- Kistik fibroz
- Uyku apnesi
- Akciğer hastalığı
- Solunum sisteminde travma
Bir kişinin oksijen tedavisinden yararlanıp yararlanmayacağını belirlemek için, doktorlar
arteriyel kanda oksijen miktarını test ederler. Kontrol etmenin başka bir yolu, kan numunesi
gerektirmeden, oksijen seviyesini veya doygunluğu dolaylı olarak ölçen bir nabız oksimetresi kullanmaktır. Düşük seviyelerde çıkan oksijen, bir kişinin takviye edici oksijen terapisine başlaması gerektiği konusunda önemli bir ipucu vermektedir.
Normal arteryel kan oksijeni seviyeleri 75 ila 100 mmHg (milimetre civa) arasındadır. 60
mmHg veya daha düşük bir oksijen seviyesi, ek oksijen ihtiyacını gösterir. Çok fazla oksijen de tehlikeli olabilir ve akciğerlerinizdeki hücrelere zarar verebilir. Oksijen seviyeniz 110 mmHg’nin üstüne çıkmamalıdır.
Bazı insanlar her zaman oksijen tedavisine ihtiyaç duyarken, diğerlerinin sadece ara sıra
veya belirli durumlarda buna ihtiyacı olabilir. Bazı oksijen tedavileri doktor tarafından yapılırken bazıları ise tedavi görenler tarafından taşınabilir oksijen cihazları ile yapılmaktadır.
Düşük oksijenin belirtileri nelerdir?
- Yeterince oksijen almadığınızda karşılaşacağınız semptomlar aşağıdaki gibidir:Hızlı
- Solunum
- Nefes darlığı
- Hızlı kalp atışı
- Öksürme veya hırıltı
- Terleme
- Cildinizin renginde değişiklikler
Bu belirtilerden herhangi biriyle karşılaşırsanız, derhal tıbbi yardım alın.
Farklı oksijen terapileri nelerdir?
Kullanılabilen çeşitli farklı oksijen terapileri vardır. Bunlar şunlardır:
-Oksijen gazı tedavisi
-Sıvı oksijen tedavisi
-Oksijen konsantratörler ile tedavi
-Hiperbarik oksijen tedavisi
Oksijen gazı
Oksijen taşınabilir bir cihazda saklanabilmektedir. Bu cihazları piyasadan bulunabilmektedir . Ev
içinde daha büyük ve sabit cihazlar, ev dışında kullanmak içinse daha küçük bir oksijen tankı edinilebilir. Daha küçük tanklar oksijen korumalı cihazlarla birlikte kullanılabilir, böylece oksijen kaynağı daha uzun sürer.
Sıvı oksijen
Sıvı oksijen de taşınabilir halde edinilebilir. Sıvı oksijen daha fazla yoğun olduğundan, daha küçük tüplere sığmaktadır. Bu cihazlar aktif kişiler için daha pratiktir.
Oksijen konsantratörler
Oksijen konsantratörler diğer seçeneklere göre taşınması zordur. Oksijen konsantratörü
odada bulunan oksijeni, terapötik kullanım için yoğunlaştırır ve temizler. Konsantratörlerin yararları, daha ucuz olmaları ve dolum tankları gerektirmemeleridir. Taşınabilir versiyonlar mevcuttur. Ancak, çoğu model gerçekten taşınabilir olmak için çok büyüktür.
Oksijen tanktan, bir hortum yolu ile dağıtılır. Akciğerlere burun hortumu, bir yüz maskesi veya doğrudan kişinin nefes borusuna yerleştirilen bir hortum yoluyla girer.
Hiperbarik oksijen tedavisi
Hiperbarik oksijen tedavisi diğer oksijen tedavisi yöntemlerinden farklıdır. İnsanlar basınçlı bir
odada saf oksijenle nefes alacaktır. Hiperbarik odalarda hava basıncı normal hava basıncı seviyelerinin üç veya dört katına çıkarılır. Bu, vücudun dokusuna verilen oksijen miktarını artırır. Bu tip oksijen iletimi genellikle kan damarlarınızdaki yaraları, ciddi enfeksiyonları veya hava kabarcıklarını tedavi etmek için kullanılır.
Hiperbarik tedavi, dikkatli bir şekilde yapılmalı, kan oksijen seviyesi çok yüksek olmamalıdır.
Oksijen tedavisinin faydaları nelerdir?
Oksijen tedavisi, gerekçesine bakılmaksızın sıklıkla düşük oksijen seviyesine sahip olanlar
için son derece faydalı olabilir. Gerekirse, düzenli olarak oksijen tedavisi kullanmak, insanların nefes darlığını azaltarak daha aktif ve hareketli olmalarını sağlayabilir. Ayrıca yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilir ve yaşam sürenize olumlu etki yapar.
- Oksijen tedavisinin diğer faydaları:
- Baş ağrısı
- Sinirlilik Hali
- Yorgunluk
- Şişmiş ayak bilekleri
Oksijen tedavisi, kronik akciğer rahatsızlığı olan çocukların büyümesine ve gelişmesine
yardımcı olabilir. Ayrıca düşük oksijen seviyelerinin neden olduğu baş ağrıları ve davranış
değişiklikleri gibi semptomları da azaltabilir.
Oksijen tedavisi ve KOAH
Şiddetli KOAH’lı birçok insan uzun süreli oksijen tedavisi görmektedir. KOAH artmış nefes
darlığına yol açan ileri derece akciğer hastalığıdır. Bazı kişilerin zamanla azalan akciğer fonksiyonları azalır ve bu rahatsızlığı gidermek için oksijen takviyesine ihtiyaç duyarlar.
Uzun süreli, düzenli oksijen tedavisi, KOAH hastaların yaşam kalitesini ve ömrünü önemli
ölçüde artırabilir. Birçoğunun her gün en az 15 saat oksijen tedavisi alması gerekebilir.
Tıbbi Açıdan Oksijen Tedavisi
Doktorunuz oksijen terapisine başlamak için size bir reçete yazacaktır. Bunu reçete cihazı nasıl kullanacağınızı ve ne sıklıkta kullanmanız gerektiğini anlatır. Bu reçetede, cihazın akış hızını ve dakika başına ne kadar oksijene ihtiyacınız olduğunu belirtir.
Burada önemli olan doktorunuzun talimatlarına harfiyen uymanızdır.
Güvenlik ipuçları
Bir kişinin oksijen kullandığı odada sigara içmeyin.
Ciddi komplikasyonların önlenmesine yardımcı olmak için evinizde daha fazla yangın alarmı
yerleştirin.
